Blisko połowa (45 proc.) konsumentów w Polsce przyznaje*, że ich sytuacja finansowa pogorszyła się w porównaniu z zeszłym rokiem. Choć kryzys gospodarczy Polacy odczuli już po wybuchu pandemii i starali się uważniej niż dotąd gospodarować budżetem domowym, to w tej chwili bardziej racjonalne myślenie o finansach wynika w głównej mierze z poczucia zagrożenia inflacją oraz wzrostu cen produktów i usług na rynku. Zdecydowana większość (89 proc.) ankietowanych uważa, że za gorszą kondycję ich portfela odpowiada właśnie wysoka inflacja.
- Żyjemy w erze kryzysów. Pierwszym widocznym momentem załamania porządku świata była pandemia COVID-19, po chwilowym uspokojeniu sytuacji nastąpił wybuch wojny na Ukrainie, w końcu – odczuwalna niemal dla każdego Polaka – inflacja. Wszystko to powoduje, że Polacy widzą przyszłość finansową w ciemnych barwach. Nie wiemy, co będzie, ale w naturalny sposób tworzymy wizję przyszłości opierając się na niedawnych doświadczeniach, a te były niestety przeważnie negatywne – mówi Katarzyna Kierzkowska, menadżer ds. badań i analiz rynku w banku Credit Agricole.
Wśród badanych widoczne jest przekonanie, że w dzisiejszych czasach nie opłaca się oszczędzać, bo pieniądze szybko tracą na wartości. Jednak silniejsze jest przeświadczenie, że ze względu na niepewne czasu należy budować oszczędności i to jeszcze bardziej niż wcześniej. Dlatego coraz więcej Polaków podejmuje działania, które mają w jakiś sposób zabezpieczyć ich przyszłość finansową. Zwiększa się też świadomość na temat oszczędzania i potrzeba gromadzenia oszczędności. Polacy starają się lepiej planować domowe finanse (78 proc.), a ponad połowa badanych deklaruje, że odkłada jakąś kwotę pieniędzy regularnie (56 proc.) lub od czasu do czasu (64 proc.). U większości osób oszczędzanie wzbudza pozytywne konotacje – najczęściej kojarzy się z rozsądkiem (63 proc.) i zabezpieczeniem (60 proc.), choć bywa też utożsamiane z odmawianiem sobie czegoś (35 proc.).
Oszczędności Polacy najczęściej szukają podczas robienia zakupów, korzystając z rabatów i promocji (78 proc.). Większość osób stara się też odłożyć w czasie lub ograniczać wydatki – zarówno te codzienne, np. jedzenie, kosmetyki, chemia (61 proc.), jak i te większe: zakup sprzętu RTV/AGD (64 proc.) czy wyjazd turystyczny (62 proc.). Tegoroczne wakacje i urlopy także były okazją do zadbania o domowe finanse, na tańszą formę wypoczynku zdecydowało się 68 proc. ankietowanych. Można zauważyć również dużą tendencję do odkładania na później decyzji o wzięciu kredytu (52 proc.), co wynika ze wzrostu stóp procentowych spowodowanego wysoką inflacją.
- W obecnych czasach prawie wszyscy szukamy pomysłów na oszczędzanie. Zmuszają nas do tego rosnące ceny w sklepach, a także niepewna przyszłość i widmo kolejnych podwyżek . Wolimy jednak od razu zauważyć oszczędność podczas zakupów, niż odkładać regularnie pieniądze np. na koncie oszczędnościowym w banku. Trudno nam wdrożyć długofalowe strategie oszczędnościowe, gdyż wymaga to czasu, wysiłku i zmiany nawyków. Jednocześnie potrzebujemy działać bardziej oszczędnie w obecnej rzeczywistości, stąd popularność rabatów i promocji – wyjaśnia Katarzyna Kierzkowska, menadżer ds. badań i analiz rynku w Credit Agricole.
Eksperci od lat podkreślają, że Polakom brakuje wiedzy i edukacji finansowej. Być może dlatego 42 proc. wszystkich badanych deklaruje, że aktywnie poszukuje informacji, jak oszczędzać. Z roku na roku są one coraz bardziej dostępne – czy to na finansowych blogach w intrenecie czy nawet specjalnych kursach. O tym jak zacząć odkładać, jak uporządkować swoje finanse i mądrze nimi zarządzać na co dzień, można także przeczytać na wyzwanieoszczedanie.pl lub na bezpłatnej i otwartej dla każdego grupie #WyzwanieOszczędzanie na profilu FB. Gromadzi ona osoby szukające inspiracji, a także dzielące się swoim doświadczeniem, patentami na oszczędzanie pieniędzy i środowiska. Grupę prowadzi od 2020 roku Credit Agricole.
*Badanie CAWI zrealizowane w sierpniu 2022 roku, na panelu badawczym Ariadna, N=1043, próba ogólnopolska, reprezentatywna, wiek 18+.
