Pierwsza lekcja oszczędzania

Większość problemów finansowych wiąże się z faktem, że wydajemy zbyt dużo w stosunku do tego, co zarabiamy. Cześć z nas może powiedzieć, że zbyt mało zarabia i dlatego nie jest w stanie nic oszczędzać. Badania jednak przeczą temu zjawisku.

Jednym z najbogatszych narodów są Amerykanie i zdecydowanie najmocniej się zadłużają. Problem tkwi więc nie w poziomie dochodów, ale w mentalności. Po II wojnie światowej rozbudzony został w USA konsumpcjonizm, który mocno przekształcił Stany Zjednoczone i zmienił postawy ich obywateli. Z drugiej strony możemy spojrzeć w stronę Chin. Chińczycy jeszcze kilka lat temu mieli jedną z najwyższych stóp oszczędności na świecie. Zbliżała się  ona do blisko 50 proc. Oznacza to, że relatywnie biedni Chińczycy byli w stanie oszczędzać połowę tego, co zarobili, mimo że zarabiali kilkakrotnie mniej niż Amerykanie. To w długim okresie przyniosło znakomite rezultaty i Chiny przez wiele lat rozwijały się w dynamicznym tempie, nieobserwowanym na całym świecie.

Warto wiec zastanowić się, czy nie spróbować przekonać naszej pociechy do pierwszej lekcji oszczędzania i zamiast wydawać środki otrzymane podczas pierwszej komunii na chwilowe przyjemności, zainwestować je.

Pierwsza lekcja inwestowania

Ile można zaoszczędzić inwestując środki z komunii w perspektywie kilku lub kilkunastu lat? Poniżej przygotowaliśmy symulację dla kwot 1500 zł i 3000 zł (dla zobrazowania sytuacji przyjęliśmy dwie różne kwoty, jakie dziecko może otrzymać). Przy założeniu, że młody inwestor przystępuje do komunii w wieku 9 lat (przyjęliśmy średni wiek – może on być inny w zależności od miesiąca urodzenia dziecka czy momentu pójścia do szkoły), do 18 roku życia pozostaje 9 letni okres inwestycji, a do emerytury aż 56 lat (przy założeniu, że wiek emerytalny utrzyma się na poziomie 65 lat dla mężczyzn i zostanie zrównany dla kobiet). Jest to na tyle długi okres czasu, aby zdać sobie sprawę z siły procentu składanego.

Do obliczeń przyjęliśmy następujące stopy zwrotu:

3 proc. - jest to stopa zwrotu jaką można uzyskać z lokat bankowych. Obecnie jest ciężko znaleźć lokaty, które płacą takie odsetki, jednak biorąc pod uwagę, że mamy rekordowo niskie stopy procentowe w przyszłości może się to zmienić.

7 proc. - jest to stopa zwrotu, jaką można uzyskać inwestują w fundusze inwestycyjne umiarkowanie w długim okresie czasu.

10 proc. - jest to stopa zwrotu, jaką można uzyskać inwestując w jednostki uczestnictwa lub certyfikaty ryzykownych funduszy akcyjnych (np. ETF) lub samodzielnie inwestując na giełdzie.

INWESTYCJA DO 18 URODZIN (NA 9 LAT)

W poniższej tabeli prezentujemy szacunki dla dwóch kwot 1500 zł i 3000 zł zainwestowanych w dniu 1. komunii,  przy 3 różnych stopach zwrotu, okres inwestycji to 9 lat.

Rodzaj inwestycji (zakładana roczna stopa zwrotu)

Zainwestowana kwota na 9 lat                    1 500 zł       3 000 zł

Lokaty bankowe (3 proc.)                                 1 957 zł       3 914 zł

Fundusze Umiarkowane (7 proc.)                   2 758 zł       5 515 zł

Fundusze Akcyjne (10%)                                   3 537 zł        7 074 zł

Jak wynika z tabeli, początkujący inwestor może znacząco zwiększyć swój kapitał w okresie 9 lat pod warunkiem, że zamiast skonsumować środki, zainwestuje je. Warto przy tym zauważyć, że im większe ryzyko jest w stanie ponieść inwestor, tym wyższych stóp zwrotu może oczekiwać. Z tego powodu, np. inwestując 3 000 zł na 9 lat, możemy oczekiwać 3 914 zł na zakończenie inwestycji, gdy zdecydujemy się na lokaty bankowe i 7 074 zł, gdy zdecydujemy się na fundusze akcyjne. Kalkulacja nie uwzględnia inflacji.

Musimy pamiętać, że za 9 lat zainwestowane pieniądze będą mniej warte niż dzisiaj za sprawą inflacji. Inflacja jest to spadek wartości pieniądza w stosunku do dóbr i usług znajdujących się na rynku. Przy założeniu rocznej inflacji na poziomie 2 proc. dzisiejsza złotówka będzie warta jedynie 84 grosze za 9 lat. Z tego powodu wspomniane 7 074 zł będzie warte 5 919 zł w dzisiejszej wartości pieniądza.

INWESTYCJA DO EMERYTURY (NA 56 LAT)

Jeszcze bardziej spektakularne wyniki osiągniemy inwestując na dłuższy okres czasu. Im dłuższy okres inwestycji, tym większy efekt procentu składanego. Procent składany (z matematycznego punktu widzenia) to inaczej odsetki od odsetek. Możemy to wytłumaczyć na przykładzie: jeżeli zainwestujemy 100 zł na 2 lata na 10 proc. rocznie, to po roku będziemy mieć 110 zł (czyli 100 zł +10 zł odsetek). Natomiast po dwóch latach nie będziemy mieć 120 zł, ale 121 zł, ponieważ w drugim roku odsetki w wysokości 10 proc. będziemy liczyć od 110 zł złotych (czyli 110 zł + 10 proc.).  

Podobne ćwiczenie, jak dla okresu od komunii do „osiemnastki”, przeprowadziliśmy dla okresu od komunii do emerytury. Wyniki obliczeń prezentujemy w poniższej tabeli.

Rodzaj inwestycji (zakładana roczna stopa zwrotu)

Zainwestowana kwota na 56 lat                     1 500 zł              3 000 zł

Lokaty bankowe (3 proc.)                                     7 852 zł           15 704 zł

Fundusze Umiarkowane (7 proc.)                     66 311 zł         132 621 zł

Fundusze Akcyjne (10 proc.)                            311 948 zł         623 895 zł

Jak wynika z powyższej tabeli, inwestując 3000 zł w lokaty bankowe, nasz inwestor może zgromadzić 15 704  zł na poczet emerytury. Jednak jeżeli tą samą kwotę zainwestuje w fundusze akcyjne, urośnie ona do ogromnej wartości 623 895 zł. Warto zwrócić uwagę, jaką potężną siłę w długim okresie stanowi procent składany. Musimy jednak pamiętać, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem, a podane kwoty wynikają z historycznych oczekiwań (na przestrzeni ponad 100 lat średnia roczna stopa zwrotu z inwestycji w akcji wynosiła około 10 proc. rocznie) i nie muszą powtórzyć się w przeszłości.

Ponadto należy zwrócić uwagę na to, że pieniądze w przyszłości będą warte mniej niż obecnie za sprawą inflacji. Przy założeniu 2 proc. inflacji po 56 latach, 1 zł będzie wart 33 grosze. Oznacza to, że za 623 895 zł będziemy mogli kupić tyle, co dziś za 205 827 zł. Jest to i tak bardzo dobrym wynikiem biorąc pod uwagę jak relatywnie niewiele inwestujemy dziś (3 000 zł).

Krok w dobra stronę

Przykładem sukcesu długoterminowego inwestowania może być Warren Buffet – jeden z najbogatszych ludzi na świecie. Dziś 88-letni inwestor, który posiada majątek wart 88 mld dolarów, zaczynał w wieku kilku lat systematycznie oszczędzać i inwestować kapitał. Ciężko powtórzyć jego sukces. Jednak każdy może skorzystać z jego doświadczenia. Ponadto oszczędzanie i inwestowanie w tak młodym wieku, poza oczywistymi korzyściami finansowymi, ma jeszcze jedną zaletę – uczy radzenia sobie z finansami. Edukacja finansowa nie jest obecna w naszych szkołach, a doświadczenia uzyskane z samodzielnego gospodarowania kapitałem w bardzo młodym wieku mogą okazać się bezcenne. Dlatego warto zastanowić się, czy otrzymane pieniądze na komunie nie przeznaczyć na inwestycje.

Jeszcze raz musimy podkreślić, ze inwestowanie wiąże się z ryzykiem, dlatego zalecamy dokładne zbadanie przedmiotu inwestycji oraz odpowiednia dywersyfikację portfela inwestycyjnego.

Tomasz Wyłuda, dyrektor Biura Doradztwa Inwestycyjnego w banku Credit Agricole